Joppe
420 inwoners in 2024
In 1863 gaat een 17-jarige jongen uit Twello op kamers wonen. Dat wil zeggen: samen met zijn twee oudere broers koopt baron Franciscus Ernest Alexander van Hövell tot Westerflier met geërfd geld van hun grootvader het landgoed Het Joppe. Bij elkaar ruim 375 bunders, inclusief ‘een in volmaakt goeden staat onderhouden heerenhuis’ met 15 kamers en daarnaast een aantal boerenerven.
Baron Frans woont tot zijn overlijden in 1926 op kasteel ’t Joppe. Hij werkt stilletjes aan de verdere verfraaiing van het oude landgoed. Maar zijn belangrijkste levenswerk staat op nog geen kilometer wandelen van zijn huis. In 1866 stemt aartsbisschop Zwijsen in met de bouw van een kerk aan de Joppelaan: Onze Lieve Vrouw Tenhemelopneming. Die zet Joppe op de kaart. “Heel ver naar ’t Westen piekt de slanke toren der kerk van ’t Joppe uit blauwen nevel op”, beschrijft Heuvel in zijn Oud-Achterhoeks Boerenleven.
Kerk en landhuis hebben Joppe’s aanzien doen uitgroeien tot veel meer dan die van een kleine buurtschap die ze eigenlijk is. Meer dan 150 jaar hebben katholieke gelovigen in Joppe en van ver daarbuiten er een geborgen toevluchtsoord gevonden. Elke december wordt al meer dan 25 jaar een kerststal gebouwd met levende dieren, die veel belangstellenden trekt. Maar tegenwoordig komen de kerkgangers met bezwaard gemoed bijeen. Ze voelen zich in de steek gelaten. Tot hun verdriet wordt de kerk in 2025 aan de eredienst onttrokken. Wat gaat er met het gebouw gebeuren? Wat blijft er in de toekomstplannen nog voor hen over?
Horeca, met een speeltuin, is bepaald niet nieuw in Joppe. In 1918 openen de gebroeders Wichers de uitspanning De Zessprong. Aan de andere kant van Joppe, aan de Lochemseweg, is café Tramzicht een populaire gelegenheid voor danspartijen en kinderfeestjes. Het gebouw brandt in 1963 af. Ook het Stations Koffiehuis uit 1882, tegenwoordig het Bosrestaurant bij het vroegere station Joppe, wordt getroffen door brand, maar het heropent in 2020.
En dan is er, pal tegenover de kerk, familiehotel De Eikenboom. Het wordt in 1901 gebouwd en 60 jaar later afgebroken. In toeristengidsen wordt in lyrische bewoordingen gesproken over het natuurschoon van Joppe en de gastvrijheid van het hotel. “Zoowel de uitspanning de Eikenboom als de talrijke landhuisjes langs de wegen en in de bosschen getuigen er van, dat veel natuurvrienden hier hebben gevonden , wat ze elders tevergeefs zochten; het mondaine gewoel ontvlucht dolen ze in de maagdelijke natuur (…)”. Als de buurtschap in 1921 uit de duisternis wordt verlost door de aanleg van electrisch licht” wordt dat feestelijk gevierd met een cabaretavond in de Eikenboom.
Op de vroegere speelplaats van de uitspanning wordt in 1966 de Joppeschool gebouwd. In 1971 komen er seniorenwoningen op de plek van het vroegere hotel. Stimulator de deze vernieuwende projecten is de geliefde pastoor Sloot. Voormalig burgemeester Thate van Gorssel vindt dat een rustend landbouwer op eigen grond altijd een huisje mag zetten. Maar pastoor Sloot, boerenzoon, weet hoe zwaar het soms kan zijn als twee of meer generaties bij elkaar wonen. Daarom liever een woning bij de kerk.
Baron Frans en de parochiedienaren hebben bijgedragen aan de worteling van de verspreide katholieke gemeenschap in Joppe. Maar die gemeenschap is de buren altijd met ruimhartigheid toegetreden. Als in 1951 hout nodig is voor de bouw van ‘Ons Gebouw’ in Harfsen doet de protestante kerk een beroep op “onze R.K. broeders (..), bosbazen op het landgoed Joppe”. Niet tevergeefs. Met bijlen en zagen, paarden en wagens en tractoren gaat het aan op Joppe. In een ommezien ligt een grote stapel dennen gereed, blijkt uit de verslagen. Tot op de dag vandaag fietsen Harfsenaren graag langs de kerk van Joppe als ze naar Gorssel moeten.